ทฤษฎีพัฒนาการทางจิต-สังคมอีริคสัน

นักทฤษฎีจิตวิทยาพัฒนาการ

ทฤษฎีพัฒนาการทางจิต-สังคมอีริคสัน

ประวัติความเป็นมา  Erikson

    อิริคสัน ค.ศ.1902 เป็นนักจิตวิเคราะห์ที่มีชื่อของอเมริกา  และจัดอยู่ในกลุ่ม ฟรอยด์รุ่นใหม่  เกิดที่เมืองแฟรเฟิต  ประเทศเยอรมัน  ต่อมาได้ย้ายไปอยู่ประเทศอเมริกาในปี  ค.ศ. 1933 และเป็นผู้วิเคราะห์เกี่ยวกับเด็กเป็นคนแรกในนครบอสตัน  เห็นว่าการจะทำความเข้าใจพฤติกรรมเด็ก จะต้องศึกษาจากการอบรมเลี้ยงดู  สภาพสังคม  และความเป็นอยู่ของเด็ก  ปัญหาที่นำมาวิเคราะห์นั้นจะอธิบายเชื่อมโยงระหว่างจิตวิทยากับสังคมวิทยาในรูปแบบของมนุษย์วิทยา

ทฤษฎีจิตสังคม ( Psychological Theory )แบ่งขั้นพัฒนาการทางบุคลิกภาพเป็น 8 ขั้น 

ขั้นที่ 1 อายุ 1-2 ขวบ ความไว้วางใจ-ความไม่ไว้วางใจ                                                   ซึ่งเป็นขั้นในวัยทารกอีริคสันถือว่าเป็นรากฐานที่สำคัญของการพัฒนาในวัยต่อไป เด็กวัยทารกจำเป็นจะต้องมีผู้เลี้ยงดูเพราะช่วยตัวเองไม่ได้ ผู้เลี้ยงดูจะต้องเอาใจใส่เด็ก

ขั้นที่ 2 อายุ 2-3  ขวบ เป็นตัวของตัวเองอย่างอิสระ-ความสงสัยไม่แน่ใจตัวเอง                        วัยนี้เป็นวัยที่เริ่มเดินได้ สามรถที่จะพูดได้และความเจริญเติบโตของร่างกายช่วยให้เด็กมีความอิสระพึ่งตัวเองได้และมีความอยากรู้อยากเห็น อยากจับต้อง

ขั้นที่ 3 อายุ 4-5  ขวบ การคิดเป็นผุ้คิดริเริ่ม-การรู้สึกผิด   

    เป็นวัยที่เด็กมีความคิดริเริ่มอากจะทำอะไรด้วยตนเอง จากจินตนาการของตนเอง การเล่นสำคัญมากสำหรับวัยนี้เพราะเด็กจะได้ทดลองทำสิ่งต่างๆจะสนุกจากการสมมุติของต่างๆเป็นของจริง

ขั้นที่ 4 อายุ 6-11  ขวบ ความขยันหมั่นเพียรกับความรู้สึกต่ำต้อย 

  เด็กจะเริ่มมีทักษะทางด้านร่างกายและสังคมมากขึ้น โดยไม่ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่เด็กเริ่มมีการแข่งขันกันในการทำงาน เด็กวัยนี้จะชอบให้คนชม ถ้าขาดการสนับสนุนอาจทำให้เกิดุวามรู้สึกมีปมด้อย

ขั้นที่ 5 อายุ 11-15  ขวบ ความเป็นอัตลักษณ์กับความสับสนในบทบาท  

   ระยะมีเอกลักษณ์ของตนเองกับความไม่เข้าใจตอนเอง เป็นระยะที่เด็กเริ่มสนใจเพศตรงข้ามรู้จักตนเอง ว่าเป็นใคร ถนัดด้านใด สนใจอะไร และถ้าเด็กมีความรู้สึกไม่เข้าใจตนเองก็จะเกิดความสับสนในตนเอง และล้มเหลวในชีวิต

ขั้นที่ 6 อายุ 20-35  ปี ผูกพันหรือตีตัวออกห่าง  

   เป็นวัยที่ทั้งชายและหญิงเริ่มที่จักตนเองว่ามีจุดมุ่งหมายในชีวิตอย่างไร เป็นวัยที่พร้อมที่จะมีความสัมพันธ์กับเพื่อนต่างเพศในฐานะเพื่อนสนิทที่จะเสียสลละให้กันและกัน และมีความคิดตั้งตนเป็นหลักฐานหรือคิดสนใจที่จะแต่งงานมีบ้านของตนเอง

ขั้นที่ 7 อายุ 35-45  ปี ให้กำเนิดหรือหมกหมุ่นในตัวเอง

  เป็นระยะให้กำเนิดและเลี้ยงบุตร วัยผู้ใหญ่ถึงวัยกลางคนมีครอบครัวมีบุตรทำหน้าที่ของพ่อแม่

ขั้นที่ 8 อายุ 45  ปีขึ้นไป มีศักดิ์ศรีหรือหมดหวัง  

  บุคลิกภาพของคนวัยนี้มักจะเป็นผลรวมของวัย 7 วัยที่ผ่านมา ผู้อาวุโสบางท่านยอมรับว่าได้มีชีวิตที่ดีและได้ทำดีที่สุดยอมรับว่าตอนนี้แก่แล้วและจะมีชีวิตอยู่อย่างมีความสุขจะเป็นนายของตัวเองและมีความพอใจในสภาพชีวิตของตน